به گزارش پایگاه خبری تحلیلی رادار اقتصاد، این روزها که بهار به سرزمین باستانی ایران رسیده است، شاهد برگزاری جشن نوروز هستیم. آداب و رسوم نوروز در گذر روزگار ساخته شده و با تار و پود و فرهنگ سرزمینی درهم آمیخته شده و به پدیده‌ای ماندگار و جاویدان در آمده است.
ایرانیان هزاران سال است که با کاشتن سبزه به پیشواز نوروز رفته و با «سیزده به‌در» آن را راهی می‌کنند.
در گذشته های دور ایرانیان باستان بیست روز پیش از رسیدن بهار، دانه‌های گندم، جو، برنج، لوبیا، ارزن، نخود و ماش را در هفت ستون گلی کاشته٬ سه ستون که زودتر سبز می‌شد را به فال نیک گرفته بر سفره‌ٔ هفت سین خود می‌نهادند.
پیش از سال نو ، گَرد کهنگی را از خانه می‌زدودند و خانه تکانی می کردند ، رخت تازه بر تن می‌کردند و غبار پلیدی و دشمنی را نیز از کاشانه‌ی دل پاک می نمودند .
در تاریخ دیرینه این سرزمین چهارشنبه سوری همواره با آیین‌هایی مانند آش بیمار٬ توپ مروارید٬ آجیل خوری ، کوزه شکستن٬ فال گوش شال اندازی٬ قاشق زنی و گره گشایی همراه بود که هر یک امید و شادی را در دل‌ها زنده می‌کرد. چهارشنبه سوری در هزارتوی تاریخ ایران جا خوش کرده.اما متاسفانه امروز این جشن با ترقه‌بازی و ترکاندن مواد آتش‌زا به بیراهه رفته است.
نوروز، در هر گوشه‌ای از ایران به شکلی خود را نشان می‌دهد. خوزستان هم به سان سایر نقاط ایران این آیین را برگزار می کند .
یکی از این رسوم چهارشنبه سوری است ، دربسیاری از شهرها و روستاهای خوزستان این رسم در بین نسل نوجوانان و جوانان اجرا می‌شود. در میان لرهای بختیاری این رسم را «تَش پَرَک» به معنی (پریدن روی آتش) می‌نامند .
جشن مردگان
مراسم عَلَفِه (جشن مردگان) ،یکی از رسوم قدیمی که برای برگزاری آن ، خوراکی تهیه می شود و در هفته آخر سال و یا آخرین پنجشنبه سال به نیت اموات خیرات می‌کنند. این خوراکی در مناطق بختیاری نشین بیشتر طبخ شیر برنج است و میان اقوام عرب ، حلوا و خرماست همچنین برای عزیزان از دست رفته سبزه‌های نوروزی به هدیه می‌برند تا نوید بخش آمدن بهار باشد.
حاجی فیروز پیام آور شادی
هزاران سال است با نزدیک شدن به نوروز ، حاجی فیروزها در هرکوی و برزن با شادی و پایکوبی آمدن سال نو را به گوش مردم می‌رساندند حاجی فیروز با چهره‌ای سیاه شده ، جامه‌ای سرخ رنگ و کلاه شیپوری با آتش بازی به پیشواز نوروز رفته، تا سیزدهم فروردین با ساز و آواز در کوچه‌ها می‌گشتند.
آیین پیک نوروزی در تاریخ دیرینه سال ایران آن‌چنان با دل و جان مردم درهم آمیخته که هر قومی نامی برای آن برگزیده است. در خراسان به آن «جیگی جیگی ٬ننه خانم» در آذربایجان «تکم چی و سایاچی»، در گیلان «عروس کولشی»، در مازندران «پیشخوان و سرخوان»، در قزوین «نوروزنثار» و در کردستان «امیربهاری» گفته می‌شود.
پخت سمنو
در خوزستان پخت سمنو نذری در شهرهای شوشتر، دزفول و بهبهان مرسوم است. چند روز روز پیش از سال نو جمعی از زنان دور هم جمع شده و در پخت سمنو به یکدیگر کمک می کنند .
به هنگام آماده سازی سمنو به صورت دسته جمعی ادعیه مخصوص می‌خوانند و برای خوش یمنی و مبارکی مقداری بادام یا گردو درسته را با پوسته سخت در دیگ سمنو می‌ریزند و به هنگام تقسیم درون هر ظرف قرار می‌دهند. اعتقاد بر این است که دانه بادام و یا گردو خیر و برکت را برای صاحب آن خانه به ارمغان می‌آورد و در انتها سمنوی پخته شده را بین آشنایان تقسیم می‌کنند.
پخت شیرینی‌های محلی
«نون شیرین» شیرینی محلی که امروزه پخت آن در برخی روستاهای بختیاری نشین خوزستان کم و بیش مرسوم است. این نوع شیرینی به عنوان شیرینی سال نو تدارک دیده می شد .
در شهرهای شوشتر و دزفول کلوچه مخصوص شکری و خرمایی که شیرینی‌های مخصوص سال نو هستند را طبخ می کنند . در بهبهان علاوه بر این نان، نان تَبدون نیز تهیه می‌شود. شیرینی هایی که از آرد ، شکر، خرما و رازیانه تشکیل شده است .
هفت‌سین؛ نمایشگر اندیشه‌ٔ ناب ایرانی
درباره دو آیین هفت سین و سیزده به در که از جمله رسومی است که برگزاری آن در خوزستان با سایر نقاط کشور تفاوت چندانی ندارد ، با پژوهشگر حوزه تاریخ گفت وگو کردم ؛ اشکان زارعی در مورد پیشینه هفت سین می گوید : درباره سفره هفت سین بسیار گفته شده است. از «هفت چین» ٬ «هفت میم» و «هفت شین» گرفته تا «هفت سین» که هم اکنون با سود جستن از چیزهایی که با «سین» آغاز می‌شوند مانند سمنو٬ سیر٬ سرکه٬ سماق٬ سنجد٬ سیب وسبزه٬ ایرانیان سفره نوروزی خود را می‌آرایند.این سفره بر جایگاهی بلندتر از زمین به گذارده می‌شد٬ که واژه‌های میز و میزبان برگرفته از آن است.
خاستگاه برپایی سفره هفت‌سین را باید از یک‌سو درستایش و سپاسداری از خداوند دانست و از سوی دیگر ریشه در باور ایرانیان به زندگی پس از مرگ، دانست چرا که ایرانیان ، می‌کوشیدند روان درگذشتگان را از خود خشنود سازند.
آن‌چه بر سفره هفت سین می‌گذاشتند نگاه اندیشمندانه و امیدوارنه‌ی نیاکانمان به زندگی بهتر وانسانی‌تر بوده که همواره چشم به نوروزی و به روزی داشته است.
سیزده به‌در؛ گرامیداشت روز رستاخیز
زارعی در ادامه از رسم سیزده به در می گوید : ایرانی همواره در هزارتوی تاریخ خود خواهان آرامش و شادی بوده، نیکی و خوبی را ستایش کرده است. ٬آرزوهای خویش را با هر جشن و آیینی هم‌چون «سیزده به در» ارج می‌نهند. ازآن‌جا که مردم ایران گمان می‌کنند شماره‌ٔ سیزده، بدشگون است «سیزده‌به‌در» را برای از میان بردن ناخجستگی گرامی می‌دارند.
چنان‌که در این روز رفتار ایرانیان نشانگر تداوم زندگی است. انداختن سبزه در آب روان ، زیرا سبزه نشانه‌ٔ سرسبزی و زندگی و آب نماد روانی وتداوم است و این یعنی ادامه زندگی٬ گره زدن سبزه‌ها برای گره گشایی از گرفتاریها، به ویژه بخت گشایی است.
برخی از پژوهشگران «سیزده به در» را با آیین باران خواهی در پیوند می‌دانند.
بدین‌گونه مردم در «سیزده فروردین» هنگامی که کشت‌زارها تازه سبز شده‌اند٬ به درون دشتها، جنگل‌ها و کنار جویبارها رفته با شادمانی از خداوند آرزوی بارش باران می‌کردند.
«سیزده به در» روز طبیعت نیست، «سیزده به در» برای از بین بردن بدشگونی هم نیست، بلکه ارج نهادن به روز رستاخیز و گرامیداشت جهان آرمانی به دور از بدی و سیه کاری و آرزومندی برای رسیدن به آرامش و نیک ورزی است.
نوروز در گذر روزگار نماد شناسه (هویت) ملی ایرانیان گردیده است از این‌رو افزون بر نکوداشت سال نو و گذر از سالی به سالی دیگر٬ نمایشگر نگاه اندیشمندانه و امیدوارنه‌ٔ نیاکانمان به زندگی بهتر وانسانی‌تر بوده که همواره چشم به نوروزی و به روزی داشته‌اند.
نظر شما